नेपालको राजनितीक मंचमा उथल पुथल हुनु सामान्य हुदै गएको समयमा नेपालका पुराना राजनितिक दल नेपाली कांग्रेश र एमाले नजिकिदै गई द्विध्रुविय गठवंन्धन ( bipolar)  सरकार बनाउने हाल सालैको प्रसासले नेपालमा राजनितिक स्थिरता दिने आशा र भरोशा गरेका छन । यो गठबंन्धन बनाउने उदेश्य जनसमक्ष आए जस्तै वर्तमानको संघिय गणतात्र्मक संबिधानमा भएको चुनाव प्रणालिमा परिवर्तनको खांचो देखि द्विध्रुविय गठबंन्धनको सरकार नेपालको चुनाव प्रणालिको खेल परिवर्तक ( game changer) हुने आशा आम नेपालीले गरेका छन । प्रत्यक्ष र समुनपातिक प्रथाबाट निर्वाचित संघिय संसद का साथै प्रत्यक्ष र समुनपातिक प्रणलिबाट निर्वाचित प्रदेश सांसदबाट नेपालमा स्थिर सरकार संघ र प्रदेशमा दिन सक्छने छैनन् भन्ने आम बुझाई छ । अस्थिर सरकारले नेपालको सामाजिक, आर्थिक र राजनितीक खेल प्रवर्तक ( game changer) किमार्थ हुन सक्दैन । यस अर्थमा प्रत्यक्ष निर्वाचित सरकार प्रमुखहरू ( संघ र प्रदेश)ले मात्र स्थिर सरकार दिन सक्छन भन्ने आशा गरेरा छन । अक: प्रत्यक्ष निर्वाचन प्रणालिबाट चुनिएका संघिय र प्रदेशका सासंदहरूबाट निर्माण हुने सरकारले कमोवेश राचनितिक स्थिरता दिने विश्वास गरिन्छ । नेपालमा स्थिर सरकार दिई नेपालको राजनितिक, समाजिक, अर्थिक र वैदेशिक नितीको खेल परिवर्तक ( game changer) वानाउने काममा वर्तमानमा गठन भएको द्विध्रुविय दल – नेपाली कांग्रेश र नेपाल कम्युनिष्ट ( एमाले) ईमान्दारी पुर्वक अठोट साथ अगाडि बढ्नु पर्छ भन्ने आम नेपालीको मांग रहेको छ । धेरै दलहरूको गठबंन्धन बनाई सरकार चलाउने कला र संस्कृति वर्तामानका नेपाली नेताहरूमा किमार्थ छैन । यस अर्थमा वर्तमानको संघिय गणतात्र्मक संविधान परिवर्तन गरि वर्तमानको समुनपातिक संघिय सासंद र प्रदेशिक सासंदको निर्वाचन प्रणालिमा पर्वतन गर्न गराउन नेपालमा आम सहमति निर्माण गर्ने र गर्न सक्ने कार्यदल र लचकता अपनाई बहुआयामिक छलफल र सुझाव संकल्न गर्न सक्नेहरूको मंत्रीमंडल गठन गरि संविधानको संशोधनको  थालनि गर्नु पर्छ भन्ने अमरूपमा नेपालीको मांग रहेकोछ ।

नेपाली कांग्रेश र नेपाल कम्युनिष्ट पार्टि ( एमाले) को द्विध्रुविय ( Bipolar) गठबंन्धन नेपालको चुनावी प्रणालीको सुधारको खेल परिवर्तक (Game Changer) हुने विश्वास गरिएको छ । वर्तमानको प्रत्यक्ष र समुनपातिक चुनाव प्रणालीले बहुमतको सरकार संघमा र प्रदेशमा दिन असफल भई रहेको संर्दभमा वर्तमानको समुनपातिकको प्रतिनिधित्य प्रकृयामा परिवर्तन गर्नु पर्ने आम नेपालीको बुझाई रहेको छ । वर्तमान संघिय संसादको प्रत्यक्ष तर्फको प्रतिनिधि संख्यामा परिवर्तन गरेर समानुपातिक  प्रतिनिधित्वको ब्यवस्थालाई अझ उदेश्य मुलक र यथार्थ परक बनाउने कार्यको थालनी सरकारले बनाउने निर्वाचन सुधार समितिले  गर्नु पर्ने छ । संघिय संसदमा कुल प्रत्यक्ष तर्फको सिट संख्यामा हेरफेर गरि अल्पसंख्यक समुदायको प्रतिनिधित्य गर्न गराउन कायम हुने निर्वाचन क्षेत्रमानै अल्पसंख्यक अल्पसंख्यकै बिच चुनावी प्रतिस्पर्धा गर्न गराउन नेपालका राजनितिक दलले आ आफ्नो उम्मेदवार सोहि वर्ग वा समूहको मानिसलाई नै बनाउनु पर्छ । नयां कायम हुने निर्वाचन क्षेत्रलाई के कति सिट छुट्टाउने हो सुनिश्चित गरि पिरत्येक दश वर्षमा समयेचित परिवर्तन गरि अल्पसंख्यक समुदाय ( cluster ) बनाई प्रत्सक्ष निर्वाचन प्रणालिबाट उम्मेदवार बनाउने प्रथाको शुरूवात गर्नु पर्ने छ । अतः अल्पसंख्यक अल्पसंख्यक उम्मेदवारहरूको बिचनै प्रतिस्पर्धा गराउन सके सहि समावेशि नेपाल समावेशि लोकतंनत्रको विश्वमा मसिहा बन्न सक्छ भन्ने विस्वाश गर्न सकिन्छ । वर्तमानमा रहेको समुनपातिक बनाईने उम्मेदवारको लिष्ट दलका सुप्रिमोको खल्तिबाट निस्किने प्रथाको अंत भई जाने हुन्छ । यो लिष्ट निकाल्दा उम्मेदवारहरू बाट अनगिन्ति पैसो ( रकम)असुली हुने गरेको कथा ब्यथा सरोकारबालाहरूले सुनाउने गरेको आम सचेत नेपालीको मानस पटलमा घुमि रहेकै छ ।

नेपालमा पटक पटक प्रत्यक्ष निर्वीचित कार्यकारी प्रमुखको ब्यवस्था गर्नु पर्छ भन्ने केहि आबाजहरू उठि रहेको संन्दर्भमा एउटा कुरा बुझ्न जरूरी छ । कार्यकारी प्रमुख स्थिरताको नाउमा यस्ता प्रमुखहरू अधिनायक भएको उदाहरणहरू विश्व रंगमंचमा न सुनिएको होईन । तर नेपाल बहुभाषिक बहुजातिय बहुवर्गिय समाज भएको कारणले प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी प्रमुखको ब्यवस्था नेपालका लागी आत्मघाति हुन सक्ने कुरा विर्सन हुदैंन । नेपालको बहुभाषिक, बहुजातिय र बहुवर्गिय समाजका लागी संघिय लोकतात्रिक संसदिय ब्यवस्थानै उपउक्त हुन्छ भन्ने आम बुधाई रहेको छ । हाम्रो छिमेकी देशमा त दुई तिहाईको संसदमा बाहुल्यता जमाएको सरकार प्रमुखहरूनै सन सत्तरीको दशकमा झंडै अधिनायकवादि शासन कायम गर्न उद्त रहेको हाम्रो आंखा अगाडीनै देखिन्थ्यो । अझ प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारी प्रमुंख त अझ खतरा उक्त हुन बेर लाग्ने छैन हाम्रो सामंति समाजको बनौटमा यावत यथावतनै रहेको छ ।

अत: वर्तमान नेपाली कांग्रेश र एमालेले प्रस्ताव गरेको द्विध्रुविय गठबॅन्धनको ( Bipolar) सरकार नेपालको चुनावी कोर्षलाई परिवर्तन दिन सक्षम थन । वर्तमानको संविधानलाई  संसोधन गर्न सक्ने खेल परिवर्तक (game changer) को भुमिकामा र कार्यमा सफल हुने आशा गर्न सकिन्छ । यी दुई पुराना दलहरू ७५ बर्ष भन्दा बढि समय देखि नेपालको लोकतात्रिक ब्यवस्था ल्याउन, सबल पार्न र जनताको सुखमय दिन ल्याउन समय समयमा आन्दोलनको नेत्रित्य गर्दै आएको संदर्भमा नेपालको मुहार फेर्न game changer को भुमिका खेल्नु पर्ने समयको मांग भएको छ । मुलुकको स्वाधिनता र स्वतंत्रतालाई अक्षुण राख्न नेपालीहरू जुरमुर्याउने समय आएको छ । उदारवादि लोकतंत्रको संवर्धन, संरक्षण र प्रवर्घन गर्न प्रस्तावित नेपाली काग्रेश र एमालेको Bipolar सरकार चुनावी प्रथाको प्रवर्तक होस भन्ने आम मनशुवा रहेको छ ।